Kwiaty dla Algernona - Daniel Keyes

Kwiaty dla Algernona były początkowo opowiadaniem, za które Daniel Keyes otrzymał nagrodę Hugo w 1960 roku. Później zostało ono rozwinięte do formy powieści o tym samym tytule i otrzymało nagrodę Nabula w 1966 roku. Teraz, po wielu latach, książka Keyes'a została wznowiona w ramach nowej serii wydawniczej Rebisu - Wehikuł czasu. 

Trzydziestodwuletni Charlie Gordon jest upośledzony umysłowo, ma iloraz inteligencji na poziomie 68 punktów. Uczy się czytać i pisać na zajęciach w Beekman College oraz pracuje w piekarni. Dwaj naukowcy z tej uczelni, doktor Nemur i doktor Strauss, prowadzą badania nad wzrostem inteligencji. Udało im się już za pomocą zabiegu chirurgicznego zwiększyć zdolności umysłowe myszy o imieniu Algernon i teraz chcą przeprowadzić taki sam eksperyment z człowiekiem. Kończy się on sukcesem, lecz nieznane są długofalowe skutki tego zabiegu...

Książka ma formę zapisków w pamiętniku, które sporządza Charlie przed i po eksperymencie. Niesamowicie zostało oddane to jak bardzo zmienia się postrzeganie świata przez bohatera, używane przez niego słownictwo, uczucia i zachowanie. Początkowe wpisy czyta się dość trudno, ponieważ jest w nich bardzo dużo błędów ortograficznych i czasami jedynie czytając fonetycznie mogłem zrozumieć, co Charlie napisał. Jednak po zabiegu chirurgicznym bohater zaczyna się zmieniać - poznaje nowe słowa i popełnia mniej błędów. Charlie również bardzo łatwo się uczy, poznaje nowe języki, czyta książki i rozwiązuje coraz to trudniejsze problemy naukowe.

Zabieg chirurgiczny powoduje niesłychany rozwój intelektualny Charliego, który jednak znacząco wyprzedza rozwój emocjonalny. Powoduje to, że bohater musi nauczyć się żyć w nowym dla niego świecie, ponieważ w środku jest wciąż dzieckiem. Wcześniej Charlie wierzył w ludzi, w ich dobro, a ich naśmiewanie się z niego i żarty traktował jako zabawę, ponieważ nie rozumiał tego, co inni robią. Keyes znakomicie pokazał jak tacy ludzie jak Charlie, czy osoby z zespołem Downa, odmiennie odbierają świat i zachowania ludzi, co będzie dla każdego czytelnika bardzo pouczającą lekcją. Z czasem bohatera zaczyna coraz lepiej rozumieć ludzkie zachowania i sytuacje, których był świadkiem przed zabiegiem. Jest zły, że ludzie wykorzystywali to, jaki był, żeby robić sobie z niego żarty, dokuczać mu i poczuć się lepszym. W pewnym momencie jego IQ przewyższa znacząco średnią i wówczas to dla Charliego wszyscy wokół stają się niemądrzy i przypominają jego samego sprzed operacji. Nie powoduje to bynajmniej satysfakcji, lecz sprowadza na bohatera samotność i wykluczenie. Nikt nie jest w stanie go zrozumieć, oddaje się więc własnym badaniom, czyta książki i komponuje, ale i to nie przynosi mu to satysfakcji... 

Keyes zostawia czytelnikowi również kilka trudnych pytań do samodzielnego rozważenia, które po upływie wielu lat są wciąż aktualne. Czy podniesienie ilorazu inteligencji było dla Charliego aby na pewno dobre? Żył przecież szczęśliwie pracując w piekarni i miał tam swoich przyjaciół, których stracił po operacji, ponieważ jego wysoka inteligencja sprowadziła na niego tylko smutek, cierpienie i rozczarowanie. Czy moralnie zasadne jest zaspokojenie własnej ciekawości naukowej kosztem cudzego szczęścia? Po sukcesie badań na myszy, Strauss i Nemur chcą dokonać tego samego na człowieku, nie wiedząc, jakie są długofalowe skutki operacji. Poruszają się po omacku, nieświadomi i niegotowi na skutki swoich działań. Jak się zatem można spodziewać koniec książki ma smutny i gorzki wydźwięk.

Kwiaty dla Algernona to powieść o zmaganiu się człowieka ze zmianami, jakie przyniosła mu nauka - niekoniecznie są one w ostatecznym rozrachunku pozytywne. Książka daje bardzo wiele do myślenia i pomimo upływu lat, poruszane w niej tematy są wciąż jak najbardziej aktualne. Gorąco polecam! 

Ocena: 10/10

Za możliwość przeczytania książki serdecznie dziękuję Wydawnictwu Rebis!

Tytuł: Kwiaty dla Algernona

Autor: Daniel Keyes
Tłumaczenie: Krzysztof Sokołowski
Seria: Wehikuł czasu

Wydawnictwo: Rebis

Data wydania: 23.04.2019

Liczba stron: 298

ISBN: 9788380622227