Aleja Potępienia - Roger Zelazny

Aleja Potępienia jest już trzecią pozycją w serii Wehikuł czasu od Wydawnictwa Rebis. Choć książka Rogera Zelaznego nie zrobiła na mnie tak dużego wrażenia jak Koniec dzieciństwa, czy Kwiaty dla Algernona, to posiada swój urok i z chęcią przeczytałbym jeszcze o przygodach Czorta Tannera.

Świat spustoszyła wojna nuklearna. W Ameryce Północnej ocalali ludzie usiłują przetrwać w niewielkich enklawach, pozostałościach dawnych stanów. Czort Tanner, brutalny członek gangu motocyklowego, otrzymuje szansę odkupienia swych win. Na wschodzie wybuchła epidemia i ktoś musi dostarczyć szczepionkę z Los Angeles do Bostonu. Tanner, wraz z czterema innymi osobami, rusza Aleją Potępienia, by mierzyć się z promieniowaniem, gniewem natury, zmutowanymi zwierzętami i jeszcze gorszymi niż one ludźmi. Czy uda mu się dokonać niemożliwego? A może jednak pojedzie swoją drogą?

Jest to zaledwie dwustu stronicowa książka, która dziś uważana jest za klasykę literatury postapo i bez której wiele filmów i książek nie byłoby takich samych. Jest to powieść krótka, minimalistyczna i oszczędna w słowach. Opisy są tutaj nieliczne i pokazują świat, jaki pozostał po nuklearnej wojnie. Nie znajdziemy tutaj jednak żadnej wzmianki o genezie wojny, nie wiemy praktycznie nic poza tym, co widzi Tanner na trasie swojego przejazdu i jednocześnie wiemy bardzo mało o funkcjonowaniu enklaw ludzkości. Nasuwa się zatem cała masa pytań, które autor pozostawia bez odpowiedzi. Dla fanów postapo Aleja Potępienia Zelaznego może wydać się zbyt prosta i oszczędna w słowach, ponieważ współcześnie wiele książek z tego gatunku szczegółowo tłumaczy jak ludzie przetrwali, jak żyją, co jedzą i tak dalej. Nie jest to bynajmniej błąd, lecz celowy zabieg autora. Zelazny chciał byśmy sami zinterpretowali to, co widzimy, dopowiedzieli brakujące informacje, dzięki czemu każdy tę książkę odbierze w inny sposób i będzie miała dla niego inny wydźwięk.

Tytułowa Aleja Potępienia jest to bliżej nieokreślony zasięgiem teren, na którym występuje liczne anomalie pogodowe - potężne huragany ścinające wierzchołki gór, czy potężne burze rozrzucające ogromne kawałki skał wszędzie dookoła. Nie brakuje śladów po bombach i zabójczego promieniowania. Fauna również uległa zmianie i na swojej drodze Tanner spotka zmutowane węże, nietoperze i pająki, które są niekiedy naprawdę gigantyczne. Stanowią one śmiercionośne niebezpieczeństwo dla kierowców i ich aut. Te przypominają małe czołgi, wyposażone wyrzutnie rakiet, miotacz płomieni i karabiny. Jednak i to może okazać się za mało na to, co czyha na nich na Alei Potępienia. 

Czort Tanner, jak jego imię wskazuje, nie jest pozytywnym bohaterem. Były członek gangu motocyklowego, który zabił kilka osób i obrabował wiele innych. Odsiadując wyrok, dostaje szansę wymazania wszelkich win, ale próba przejazdu przez Aleję Potępienia jest praktycznie równoznaczna z popełnieniem samobójstwa. Pomimo tego, Czort podejmuje się zadania, choć nie uśmiecha mu się to wcale. Na początku może wydawać się złym człowiekiem, który nikogo nie szanuje, szuka możliwości ucieczki, ale zmienia się to w trakcie jego podróży i spotkań z ludźmi. Po pewnym czasie zaczyna widzieć sens misji, która spoczęła na jego barkach. Bynajmniej nie staje się dobry, swoją zmianę i chęć ukończenia misji tłumaczy ciekawością, ale również chęcią mierzeniem się z własnymi ograniczeniami. Jest to dość skomplikowana postać, która chwilami sama siebie zaskakuje swoimi uczynkami i wypowiedziami. Choć Czort jawi się bardziej jako antybohater, to trudno go nie polubić za jego swobodę i sposób bycia. W tak szlachetnej misji, uratowania być może jednej z ostatnich enklaw ludzkich, widzielibyśmy zupełnie inną osobę. A jednak Zelazny udowadnia, że tylko taka osoba jak Czort jest w stanie sprostać całemu złu, które jest na Ziemi. 

Aleja Potępienia jest to powieść droga, przedstawiająca podróż Czorta Tannera przez spustoszoną Amerykę po wojnie nuklearnej. Oszczędna w słowach, z niezwykłą kreacją postnuklearnego świata z anomaliami pogodowymi i zmutowanymi stworzeniami. 

Ocena: 8/10

Za możliwość przeczytania książki serdecznie dziękuję Wydawnictwu Rebis!

Tytuł: Aleja Potępienia

Autor: Roger Zelazny
Tłumaczenie: Zbigniew A. Królicki
Seria: Wehikuł czasu

Wydawnictwo: Rebis

Data wydania: 29.05.2019

Liczba stron: 200

ISBN: 9788380622241