Golem

Gustav Meyrink był austriackim pisarzem, ale także okultystą i mistykiem żyjący w latach 1869-1932. Uznawany jest jako jeden z czołowych twórców fantastyki grozy oraz prekursora surrealizmu i powieści egzystencjalnej. Znawca buddyzmu, kabały i miłośnik fenomenów parapsychicznych. Znany zwłaszcza dzięki powieściom Noc Walpurgii i Golem.

Jego najsłynniejsza powieść - Golem opowiada o losach Athanasiusa Pernatha - konserwatora sztuki, jubilera i szlifierza kamieni mieszkający w Kogucim Zaułku w praskim getcie. Na co dzień wiedzie spokojne życie, wypełnione spotkaniami z kolegami oraz pracą. Wszystko zmienia się radykalnie, kiedy odwiedza go pewien nieznajomy i wręcza mu tajemniczą księgę Ibbur prosząc, by naprawić uszkodzony inicjał "I". Pernath nie pamięta jednak nic z owego spotkania, ani tym bardziej twarzy swojego gościa. Przeglądając powierzoną mu księgę, napisaną na dodatek w nieznanym mu języku, doznaje wizji i od tamtej pory wszystko ulega zmianie. Szczególnie porażająca jest dla niego wizja olbrzymiej kobiety ze spiżu...

Tytułowy Golem to istota z gliny, przypominająca człowieka, lecz pozbawiona własnej wolnej woli. Według legendy postać tę stworzył rabin Jehuda Löw ben Becalel - żydowski uczony, filozof, mistyk, kabalista, alchemik i astrolog oraz matematyk, żyjący w XVI wieku. Golem miał powstać jako odpowiedź na prześladowania praskich Żydów, których podejrzewano o bezbożne praktyki i okultyzm. Maharal ulepił więc z gliny wielką postać człowieka, którą następnie ożywił za pomocą rytuałów i modłów, na koniec wkładając do ust Golema pergamin ze słowem. Jednak była to niema i bezmyślna kopia człowieka - zdolna jedynie do wykonywania rozkazów i poleceń. 

Postać Golema, jak i jego legenda jest mocno związana z Pragą. Tam też Meyrink umiejscowił akcję swojej książki. Jest to miasto przesycone duszną i ciężką atmosferą, pełną brudnych zaułków i ulic. Choć w praskim getcie spotkamy najrozmaitsze osoby, to są to jednak w dużej mierze Żydzi. Spotkamy tutaj cały przekrój pokoleń - od młodych, aż po starszych, a każdy z nich ma jednak swoje własne interesy i plany, co niesamowicie osadza powieść w opisywanym mieście. Autor rewelacyjnie opisuje Pragę - czytając można poczuć się, jakbyśmy wraz z Pernathem przemierzali uliczki tego miasta.

Powieść Meyrinka nie należy do najłatwiejszych książek w odbiorze, zarówno pod względem językowym jak i mnogości symboliki. Nie ma co tego ukrywać. Dlatego też nie mam zamiaru jej interpretować a jedynie opisać moje wrażenie po jej przeczytaniu. Golem jest książką napisaną bardzo tajemniczym i niedosłownym językiem, pełnym różnych symboli i niedopowiedzeń. Osoba niezaznajomiona z kabałą, mistycyzmem, czy okultyzmem zdecydowanie nie zrozumie wielu z wydarzeń oraz scen, jakie autor pokazuje w swojej książce. Podobnie czytelnicy nie znający wcześniej choć troszkę realiów legendy o Golemie, mogą nie w pełni zrozumieć dlaczego postać ta pokazuje się na terenie Pragi i jest ważną częścią fabuły książki. Co ciekawe, Golem jawi się na kartach powieści jako postać niezwykle tajemnicza - ludzie widzą go kątem oka jak gdzieś się skrada, jak wędruje, lecz nigdy nie mają z nim bezpośrednio do czynienia. Przez bohaterów powieści postać ta jest traktowana jak element Pragi a nie jako postać z legendy. Niesamowite jest zatem jak w powieści świat realny przenika z tym fantastycznym, tym znanym z legend, do tego stopnia że wraz z Pernathem nie wiemy, co jest prawdziwe a co jest ułudą. Jeśli miałbym jednak napisać co takiego zabrakło mi w książce, to jest to zdecydowanie posłowie. Wiele z wydań Golema posiada je, dlatego szkoda, że wydawnictwo nie zamieściło takowego. Z nim myślę zdecydowanie łatwiejszy byłby odbiór tej książki i więcej osób mogłoby po nią sięgnąć. 

Choć od wydania Golema minęło już ponad 100 lat, to książka jest wciąż wznawiana i czytana przez kolejne pokolenia. Jest to powieść niezwykła, którą można odkrywać czytając ją nawet raz za razem i za każdym zwrócimy na coś innego uwagę. Dopełnieniem jest wspaniałe wydanie - twarda oprawa z obwolutą z piękną okładką. Jeśli zatem szukacie trudnej i wymagającej lektury, pełnej symboliki, tajemniczości, to będzie to lektura dla Was! Polecam!

Moja ocena 7/10

Za możliwość przeczytania książki serdecznie dziękuję Wydawnictwu Zysk i S-ka!

Tytuł: Golem

Autor: Gustav Meyrink

Wydawnictwo: Zysk i S-ka
Data wydania: 27.07.2015

Liczba stron: 280

ISBN:9788377855621