Mars - Rafał Kosik

Niedawno miałem okazję czytać najnowszą książkę Rafała Kosika - Różaniec, która okazała się być lekturą bardzo dobrą, a zawartą w niej wizję przyszłości zapamiętam na długo. Długo nie czekając, sięgnąłem po kolejną i mój wybór padł na powieść Mars. Dla odmiany jest to pierwsza książką Rafała Kosika, która została wydana w 2003 roku przez Wydawnictwo Ares 2, a kilka lat później wznowiona w Powergraphie. 

Rok 2040. Rozpoczęło się terraformowanie Marsa. Zbudowano setki betonowych wież elektrolitycznych, ogrzano klimat przy pomocy kontrolowanych wybuchów jądrowych i częściowo stopiono czapy lodowe. Sto lat później pierwsi osadnicy zaczęli przybywać na tę planetę. Rok 2305. Populacja Marsa liczy już ponad 3 miliardy, lecz sama planeta nie wygląda tak jak zakładano. Bowiem przez lata przemysł i polityka zakłóciły proces terraformowania - nie ma dostatecznej ilości wody, jak i tlenu, a za kilka pokoleń planeta znów może nie nadawać się do życia... Jeden z senatorów ma pomysł jak temu zaradzić, lecz nikt nie zgodzi się na realizację jego planu. Pomimo tego kontynuuje prace w tajemnicy. Za jego sprawą, dwójka zwyczajnych mieszkańców Nowego Londynu - Allen Ryan i Doris Westwood, zostaje wplątana w aferę ekologiczną, która tylko z pozoru wydaje się być tym czym jest... A piaski pustyni skrywają tajemnicę, która postawi w zupełnie nowym świetle historię kolonizacji Marsa.

Rafał Kosik w swojej książce podjął temat bardzo znany, o którym wydawałoby się wszystko już powiedziano. Podróże kosmiczne i kolonizacja obcych planet to tematy, które są poruszane przez kolejnych autorów już od dziesięcioleci i trudno tutaj o wielkie zaskoczenie. Owszem, pod wieloma względami trudno w książce Kosika doszukiwać się rzeczy nowych, które by nagle wniosły bardzo dużo do wspomnianych tematów, lecz autor doskonale zdaje sobie z tego sprawę. Nie stara się przytłoczyć czytelnika mnogością nieprawdopodobnych technologii. Jego wizja jest bardzo realna i ma duże prawdopodobieństwo istnienia. Fabuła obfituje w wiele dynamicznych akcji, przez co książkę czyta się bardo przyjemnie i zanim się spostrzegłem dobrnąłem do jej końca. Choć z początku może się wydawać, że to science-fiction nastawione na przygodę i dynamiczną akcję z całkiem dobrze wykreowanymi bohaterami, to wcale tak nie jest. Jak każdy pisarz science-fiction, również Rafał Kosik, stawia przed czytelnikiem liczne pytania i problemy do rozważenia w trakcie, jak i po lekturze książki.

Fabułę książki oparto wokół kwestii związanych z terraformowaniem planety. Oczywiście, nie znajdziemy tutaj dziesiątek stron na temat tego, jak ludzkość skolonizowała Marsa, jakich użyła technologii, czy jak w drobnych szczegółach ten proces przebiegał. Owszem, dowiadujemy się całkiem dużo na ten temat, lecz nie to jest najważniejsze w tej książce. Rafał Kosik stara się pokazać coś innego. Ludzie dostali kolejną szansę, by zacząć od nowa, ale pomimo tego wciąż popełniają te same błędy. Chęć wygodnego i dostatniego życia w krótkim czasie zaburzyła terraformowanie planety i spowodowała zanieczyszczenie środowiska, przy powszechnej aprobacie ludzi i polityków. Co więcej, ludzie przybywający z Ziemi stali się towarem zasilającym coraz to nowe fabryki. A sam Mars staje się wielkim zakładem produkcyjnym dla Ziemi, jak i wysypiskiem dla ludzi... Nie sposób przejść obojętnie obok takiej wizji, ponieważ po chwili zastanowienia wniosek nasuwa się jeden: tak to może kiedyś wyglądać i nie jest to wizja pozbawiona realności. Jest to przykre, ale prawdziwe. A jeśli chodzi o polityków, to Ci na Marsie niczym nie różnią się od tych nam współczesnych - najważniejszy jest zysk, dobre wyniki w sondażach i utrzymanie władzy, a nie to, jak będą żyć przyszłe pokolenia. Ważne jest tylko tu i teraz. Trudno również w tej kwestii nie zgodzić się z autorem i nie przyznać mu słuszności. 

W ostatniej części, rozgrywającej się w 2340 roku, autor porusza jeszcze inny problem - interakcji społecznych, a w zasadzie ich braku. Bowiem technologia w końcu dogoniła tę z Ziemi, a ludzie nie muszą już tkwić w szarej codzienności i problemami kurczącego się tlenu i zanieczyszczeń, lecz mogą uciec do wirtualnego świata, dowolnie przez nich projektowanego. Stają się bezwolną masą, która nie chce o niczym decydować, dopóki mogą żyć we własnym świecie. Jest to smutna i przygnębiająca wizja, lecz zaskakująco prawdopodobna. Zaś zakończenie zdecydowanie wbija w fotel i powoduje, że trzeba inaczej spojrzeć na cały wydźwięk książki. Przez chwilę miałem wrażenie, że przydałoby się kilka rozdziałów więcej, żeby autor wszystko dokładnie wyjaśnił, lecz po przemyśleniu uważam, że taki finał jest najlepszy. Niedopowiedziany, tajemniczy, ale wyjaśniający najważniejsze kwestie. Reszta pozostawiona w domysłach czytelnika. 

Mars to bardzo udany debiut Rafała Kosika, wydany po raz pierwszy ponad dziesięć lat temu. Książka obfituje nie tylko w ciekawą wizję kolonizacji Marsa, dynamiczną akcję, zagadki, a nawet romans, ale przede wszystkim w niezwykłe i wciąż aktualne przemyślenia. Polecam!

Ocena: 8/10

Za możliwość przeczytania książki serdecznie dziękuję Wydawnictwu Powergraph!

Tytuł: Mars

Autor: Rafał Kosik

Wydawnictwo: Powergraph

Data wydania: 04.2012

Liczba stron: 436

ISBN: 9788361187486